Follow Home for updates and more information about the boilerplate.
Welcome to Khmer Proverbs!
កុំជិះចង្អេរលើកខ្លួនឯង ក្បាលទូលកញ្ច្រែង កុំក្អេងក្អាង កុំដេកទទូរចាំសំណាង កុំអាងព្រះប្រោសត្រូវតែប្រឹង ។
Translation
Do not sit on a basket to raise yourself; do not be boisterous while carrying goods on your head; do not lie with your head covered waiting for good luck; do not rely upon the god of mercy, you must work hard.
កុំជួញទាព្រៃនៅតាមវាលស្រែ
English
Don't bargain for fish which are still in the water
កុំឈ្លោះនឹងស្រី កុំក្ដីនឹងគ្នា
Detail
ពាក្យនេះលោកពោលជាពាក្យឃាត់
កុំឲ្យប្រុសៗធ្វើភ្លាំងភ្លាត់ ទាស់មាត់ទាស់កឈ្លោះវិវាទ ។
ដ្បិតលោកចាត់ស្រីទៅដោយប៉ែក ចំឡែកពីប្រុសដោយធម្មជាតិ
ទាំងចិត្តគំនិតឫកមារយាទ សឹងឃ្លាតពីប្រុសមិនដូចគ្នា ។
ធម្មតាស្រីៗចិត្តមិននឹង ច្រើនឆាប់ខេរខឹងតែឆាប់ជា
ប្រុសណាឆាប់ខឹងនឹងប៉ះពារ ឈ្លោះទាស់ទែងគ្នាជាមិនខាន ។
ទើបលោកថាកុំឈ្លោះនឹងស្រី វាអាប់សួស្ដីដល់ខ្លួនប្រាណ
មិនបានជាការអ្វីប៉ុន្មាន បានតែរំខានចិត្តអាត្មា ។
មួយទៀតទុកជាប្រុសឬស្រី មិនត្រូវកើតក្ដីអ្វីនឹងគ្នា
ព្រោះក្ដីតែងខូចខាតទ្រព្យា ទាំងអស់ទាំងគ្នាទាំងឈ្នះចាញ់ ។
អ្នកឈ្នះក៏ដាច់ទ្រព្យធនធាន នាំឲ្យរំខានចិត្តខ្មួលខ្មាញ់
ចំណែកខាងឯអ្នកដែលចាញ់ ខូចទ្រព្យកើតខ្នាញ់យ៉ាងក្រៃលែង ៕
កុំឲ្យប្រុសៗធ្វើភ្លាំងភ្លាត់ ទាស់មាត់ទាស់កឈ្លោះវិវាទ ។
ដ្បិតលោកចាត់ស្រីទៅដោយប៉ែក ចំឡែកពីប្រុសដោយធម្មជាតិ
ទាំងចិត្តគំនិតឫកមារយាទ សឹងឃ្លាតពីប្រុសមិនដូចគ្នា ។
ធម្មតាស្រីៗចិត្តមិននឹង ច្រើនឆាប់ខេរខឹងតែឆាប់ជា
ប្រុសណាឆាប់ខឹងនឹងប៉ះពារ ឈ្លោះទាស់ទែងគ្នាជាមិនខាន ។
ទើបលោកថាកុំឈ្លោះនឹងស្រី វាអាប់សួស្ដីដល់ខ្លួនប្រាណ
មិនបានជាការអ្វីប៉ុន្មាន បានតែរំខានចិត្តអាត្មា ។
មួយទៀតទុកជាប្រុសឬស្រី មិនត្រូវកើតក្ដីអ្វីនឹងគ្នា
ព្រោះក្ដីតែងខូចខាតទ្រព្យា ទាំងអស់ទាំងគ្នាទាំងឈ្នះចាញ់ ។
អ្នកឈ្នះក៏ដាច់ទ្រព្យធនធាន នាំឲ្យរំខានចិត្តខ្មួលខ្មាញ់
ចំណែកខាងឯអ្នកដែលចាញ់ ខូចទ្រព្យកើតខ្នាញ់យ៉ាងក្រៃលែង ៕
កុំឈ្លោះនឹងស្រី កុំក្តីនឹងនាម៉ឺន
English
One law for the rich and another for the poor
កុំដាស់គយឲ្យឣង្ក
English
Dead men don't bite
កុំដាំស្រូវនៅផ្លូវដំរី
Detail
អត្ថាធិប្បាយ
សុភាសិត «កុំដាំស្រូវនៅផ្លូវដំរី» នេះ លោកចង់ណែនាំថា មុននឹងលើកដៃធ្វើអ្វីមួយត្រូវគិតសិន ប្រមើលមើលឲ្យឃើញថា ផលល្អ និងផលអាក្រក់ តើផលណាអាចនឹងកើតមានច្រើនជាង ? ពិតមែន គ្មានអ្នកណាអាចដឹងជាមុននូវលទ្ធផលដែលកើតពីទង្វើគ្រប់យ៉ាងដែលគេបានធ្វើហើយនោះទេ ។ ប៉ុន្តែបើគេចេះពិចារណាមុនគេធ្វើអ្វីមួយ បើមានកំហុសកើតឡើង ក៏វាមិនធំប៉ុន្មានដែរ ។ នៅក្នុងព្រៃ ហ្វូងដំរីច្រើនជ្រើសរើសយកផ្លូវមួយសម្រាប់ដើរចុះឡើង ។ បើវាកំណត់យកផ្លូវណាមួយហើយ វានឹងដើរតាមផ្លូវនោះគ្រប់ពេល ប្រសិនបើគ្មានមនុស្សមកគំរាមកំហែងវាទេ ។ បើដឹងថា ផ្លូវនោះ ឬថាម្ដុំត្រង់នោះជាទីដែលដំរីដើរកាត់ ហើយយើងទៅដាំស្រូវនៅត្រង់នោះ តើមានវិធីណាដើម្បីទប់ទល់រារាំងដំរីកុំឲ្យស៊ីស្រូវ ? ដេកចាំយាម ២៤ម៉ោង ទល់ ២៤ម៉ោង ? ពាក្យថា «ដំរី» នៅទីនេះ គ្រាន់តែជាពាក្យឧបមា ។ ឯពាក្យឧបមេយ្យវិញ គឺយោងទៅដល់ «មនុស្សមិនល្អ» ។ បើគេដឹងថាតំបន់ត្រង់នោះ (ទីណាមួយ) ជាជម្រកនៃមនុស្សមិនល្អ ហើយយើងទៅសង់ផ្ទះនៅទីនោះ យើងប្រហែលជាមិនសូវបានសេចក្ដីសុខប៉ុន្មានទេ ព្រោះយើងទៅនៅ «ចំផ្លូវដំរី» ។ បើយើងដាំឈើស៊ីផ្លែ (ត្របែក ស្វាយ ចេក ទៀប ល្ហុង ។ល។) នៅត្រង់កន្លែងដែលមានមនុស្សភាគច្រើនដើរកាត់ចុះឡើង ផ្លែឈើទាំងនោះប្រហែលជាមិនគង់បានច្រើនទេ ។ គប្បីចំណាំថា ក្នុងលោកនេះ គេមិនងាយរកឃើញមនុស្ស «សុចរិត» នោះទេ ។ មនុស្សពោរពេញទៅដោយលោភៈ បានហើយចង់បានទៀតមិនចេះស្កប់ស្កល់ ។ កាលណាឱកាសហុចឲ្យ មនុស្សភាគច្រើនមុខជា «រពឹសដៃ» មិនខាន ។កុំដាំស្រូវនៅផ្លូវដំរី
English
He must rise early that will cheat the devil
កុំដើរផ្ញើខ្លួនដូចបញ្ញើក្អែក
English
Happy is the country which has no history
កុំដេកចាំស្លាប់ កុំអង្គុយចាំមាន ខ្មាសល្ងង់ទើបចេះ ខ្មាសក្រទើបមាន ដឹងខ្លួនថាល្ងង់ គង់បានជាប្រាជ្ញ កុំស្លាប់មុនរស់ រស់ហើយសិមស្លាប់ ចូរសេពអ្នកប្រាជ្ញ កុំត្រាប់មនុស្សពាល ។
Translation
Do not lie waiting for death or sit waiting to become rich; embarrassment of stupidity will bring knowledge, embarrassment of poverty will bring riches; knowing yourself as ignorant will make you wise; do not act as if dead before you have lived, live your life then die; associate with the learned, do not imitate those who are ignorant/evil.
កុំតូចចិត្តនឹងវាសនាកុំតវ៉ានឹងព្រហ្មលិខិត
Meaning
ត្រូវចេះតស៊ូ និងអត់ធ្មត់នូវអ្វីដែលខ្លួនបានទទួល