Follow Home for updates and more information about the boilerplate.
Welcome to Khmer Proverbs!
លើកកញ្ជើដើរ
Meaning
ការតាំងនៅមិននឹងនរមួយកន្លែង
លើកក្ដោង ទាន់មានខ្យល់
Meaning
ធ្វើអ្វីៗទាន់ឱកាសហុចឲ្យ
លើកស្នាបង្ការក្អែក
Meaning
អាវុធបញ្ឆោត បន្លំភ្នែកសត្រូវ
លើកស្នា បង្ការក្អែក
Detail
អត្ថាធិប្បាយ
ពាក្យនេះគឺជាតម្រាមួយក្នុងកិច្ចការពារខ្លួនជាមួយសត្រូវ ដែលប៉ុនប៉ងមកយាយីយើង ។ ស្នា ក្នុងទីនេះ មានន័យថា អាវុធ គ្រឿងការពារ ។ ។ ឯ ក្អែក សំដៅទៅលើមនុស្សអាក្រក់ ឬសត្រូវ ។ កាលពីដើម ខ្មែរយើងតែងហាលត្រីប្រឡាក់ (ដើម្បីធ្វើងៀត) ដាក់ក្នុងកញ្ច្រែងហាលថ្ងៃឲ្យស្ងួតនៅក្រៅផ្ទះ ។ សត្វក្អែក កាលណាឃើញសាច់ តែងមកក្រវែល ហើយបើឱកាសហុចឲ្យ វានឹងមកចឹកយកសាច់នោះទៅស៊ី ។ នេះជាបញ្ហាមួយដែលពិបាកដោះស្រាយនៅគ្រានោះ ។ ថ្ងៃក្រោយមក គេរកឃើញវិធីម្យ៉ាងដើម្បីបន្លាចក្អែក ។ គេធ្វើស្នាក្លែងក្លាយមួយដាក់ក្បែរកញ្ច្រែងសាច់ ហាក់បាញ់តម្រង់មកចំសាច់នោះ ។ ក្អែកជាសត្វឆ្លាត វាស្គាល់ស្នា ។ នេះជារឿងដើម… ដែលគ្រាន់តែជាពាក្យឧបមា ។ ឯន័យប្រាកដរបស់ពាក្យនេះ គឺគេចង់និយាយថា មនុស្សយើងម្នាក់ៗ ត្រូវតែរៀបវិធីការពារខ្លួនគ្រប់ពេល ព្រោះគ្មានអ្នកណាអាចដឹងបានថា តើមហន្តរាយនឹងកើតមាននៅពេលណានោះឡើយ ។ យើងត្រូវតែធ្វើអ្វីម្យ៉ាង ត្រូវតែមានអាវុធអ្វីម្យ៉ាងដាក់ក្បែរខ្លួន កាន់ជាប់ជាមួយ ពេលធ្វើដំណើរទៅទីណាមួយ ដែលសង្ស័យថា មានមនុស្សពាលនៅទីនោះ ។ ដូចក្អែក កាលណាឃើញស្នា… ទោះបីជាស្នាក្លែងក្លាយក៏ដោយ ក៏វាមានកូនចិត្តមួយគិតថា ដូចជាមិនស្រួលទេដឹង? ។ វាក៏រួញអស់ក្តីក្លាហានមួយកម្រិតដែរ ។ ព្រះពុទ្ធបានប្រដៅថា «កុំប្រមាថ» ។ អ្នកណាប្រមាថ អ្នកនោះនឹងស្លាប់ ។ អ្នកណាមិនប្រមាថ អ្នកនោះនឹងមានអាយុយឺនយូរ ។ ប្រមាថ មានន័យថា ធ្វេសប្រហែស ឬមិនប្រយ័ត្ន ។ គ្រប់ឥរិយាបថ ដេក-ដើរ-ឈរ-អង្គុយ ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នឲ្យជាប់ ត្រូវមានកិច្ចការពារខ្លួនគ្រាមានអាសន្នកើតឡើង ។ នេះគឺជាក្បួននាំឲ្យមានអាយុវែង ។ សត្រូវ កាលណាវាដឹងថា នៅផ្ទះនោះមានកាំភ្លើង មានដាវ មានលំពែង ។ល។ ដែលគេរៀបចំឡើងសម្រាប់ការពារគ្រួសាររបស់គេ… សត្រូវនោះ ក៏វាអន់ក្លាហានមួយកម្រិតធំ វាមិនហ៊ានប្រថុយ ដោយងងើលនោះទេ ។នៅសហរដ្ឋអាមេរិក កាលណាម្ចាស់ផ្ទះធ្វើវិស្សមកាល ដើរលេងកំសាន្ត លំហែកាយ និងចិត្តទៅរដ្ឋនានា ឬទៅក្រៅប្រទេស អស់រយៈវេលាយូរ គេច្រើនធ្វើវិធីលើកស្នាបង្ការក្អែក ដូចតទៅនេះ ៖- មានភ្លើងមួយដាក់មាត់បង្អួច ចាប់ឆេះបំភ្លឺនៅពេលយប់ បិទនៅថ្ងៃ ដើម្បីបំភ័ន្តភ្នែកថា មានមនុស្សនៅក្នុងផ្ទះ គ្រប់ពេល ។
- មានវិទ្យុ (Radio) បើកសំឡេងចោលនៅពេលថ្ងៃ បិទនៅពេលយប់ម៉ោងចូលគេង ជាសំឡេងបំភ័ន្តមនុស្សទុច្ចរិតឲ្យយល់ថា មានមនុស្សនៅខាងក្នុងគ្រប់ពេល ។
- និយាយជាមួយអ្នកជិតខាង ដែលជាមិត្រ ឲ្យជួយប្រមូលសំបុត្រពីប្រអប់សំបុត្ររាល់ថ្ងៃ ដើម្បីកុំឲ្យប្រអប់នោះហៀរ ដែលជាសញ្ញាប្រាប់មនុស្សទុច្ចរិតឲ្យដឹងថា ម្ចាស់ផ្ទះកំពុងស្នាក់នៅរាល់ថ្ងៃ ។
លើកស្នារ កម្លារក្អែក
English
One pair of heels is often worth two pairs of hands
លេងកាំបិតមុតដៃ លេងកន្ត្រៃមុតមាត់ លេងរំពាត់ឈឺខ្នង
English
If you play with fire, you get burnt
លេងក្មេងអាប់យស លេងពស់ខាំដៃ
Meaning
ការលេងសើចខុសទំនង
លេងក្មេងអាប់យស លេងពស់ខាំដៃ
Detail
ពាក្យនេះឧត្ដមប្រសើរណាស់
ជាពាក្យប្រដៅមនុស្សចាស់ៗ ឲ្យនឹកឃើញច្បាស់ដោយស្មារតី ។
ថាមនុស្សចាស់ៗត្រូវមានច្បាប់ ត្រូវមានសណ្ដាប់មានសេរី
មានឫកថ្លៃថ្លាទាំងប្រុសស្រី ឲ្យគួរគប្បីភ្នែកអ្នកផង ។
កុំធ្វើឡេះឡោះដូចកូនក្មេង ដែលលេងនៅដីសេចក្ដីឆ្គង
បើលេងសើចខ្លះត្រូវឃុំគ្រង ឲ្យសមទំនងមានសណ្ដាប់ ។
បើចាស់ឯណាធ្លោយគំនិត ប្រព្រឹត្តការល្បែងទាស់ចំណាប់
ជាមួយក្មេងៗរមែងអាប់ យសស័ក្តិខ្ពស់គាប់ត្រឡប់ថោក ។
ដូចចាស់ៗខ្លះប្រឡែងលេង នឹងពួកកូនក្មេងឥតប្រយោក
ចួនកាលក្មេងខឹងយកដៃខោក ប្រមោកចំក្បាលឥតប្រណី ។
បើទុកជាចាស់ដែលចូលលេង ខេរខឹងនឹងក្មេងយ៉ាងណាក្ដី
ក៏ចាស់មិនត្រូវពោលជេរស្ដី ថាអ្វីឲ្យក្មេងដូចយ៉ាងណា ។
ព្រោះហេតុវាក្មេងសេចក្ដីណាស់ យើងចាស់មិនត្រូវយកទោសវា
ហេតុនេះចាស់ៗលោកពោលថា លេងក្មេងកាលណាសឹងអាប់យស ។
ជាពាក្យប្រដៅមនុស្សចាស់ៗ ឲ្យនឹកឃើញច្បាស់ដោយស្មារតី ។
ថាមនុស្សចាស់ៗត្រូវមានច្បាប់ ត្រូវមានសណ្ដាប់មានសេរី
មានឫកថ្លៃថ្លាទាំងប្រុសស្រី ឲ្យគួរគប្បីភ្នែកអ្នកផង ។
កុំធ្វើឡេះឡោះដូចកូនក្មេង ដែលលេងនៅដីសេចក្ដីឆ្គង
បើលេងសើចខ្លះត្រូវឃុំគ្រង ឲ្យសមទំនងមានសណ្ដាប់ ។
បើចាស់ឯណាធ្លោយគំនិត ប្រព្រឹត្តការល្បែងទាស់ចំណាប់
ជាមួយក្មេងៗរមែងអាប់ យសស័ក្តិខ្ពស់គាប់ត្រឡប់ថោក ។
ដូចចាស់ៗខ្លះប្រឡែងលេង នឹងពួកកូនក្មេងឥតប្រយោក
ចួនកាលក្មេងខឹងយកដៃខោក ប្រមោកចំក្បាលឥតប្រណី ។
បើទុកជាចាស់ដែលចូលលេង ខេរខឹងនឹងក្មេងយ៉ាងណាក្ដី
ក៏ចាស់មិនត្រូវពោលជេរស្ដី ថាអ្វីឲ្យក្មេងដូចយ៉ាងណា ។
ព្រោះហេតុវាក្មេងសេចក្ដីណាស់ យើងចាស់មិនត្រូវយកទោសវា
ហេតុនេះចាស់ៗលោកពោលថា លេងក្មេងកាលណាសឹងអាប់យស ។
លេងក្មេងឣាប់យស លេងពស់ៗខាំដៃ
English
If you lie down with dogs, you will get up with fleas
លេបវាស្លាក់ ខ្ជាក់វាស្លែង
English
You cannot have your cake and eat it